دام «تنوع‌طلبی آشفته» برای فرار از روزمرگی
این روزها نوعی تلاش برای تنوع‌بخشی به زندگی به ویژه بین جوانان رایج شده که آسیب‌های زیادی دارد.
اصولا تنوع‌بخشی یکی از اصول مفید در زندگی بشر است. این اصل از تکراری‌شدن بعضی از امور جلوگیری می‌کند که اگر منطقی و با توجه به شرایط کار، امکانات مالی و همچنین موقعیت‌های مختلف باشد، از نظرروان‌شناسی مورد تایید است. اما اکنون نوعی از تنوع‌طلبی بین مردم به ویژه جوانان رایج شده که نه تنها موجب افزایش کیفیت در زندگی نمی‌شود بلکه باعث افزایش استرس و اضطراب در آن‌ها خواهد شد. منظور از این نوع تنوع‌طلبی آن است که افراد در کار خود و همچنین ابعاد خصوصی زندگی یا تحصیلی، ثبات و ایستایی خاصی ندارند و هر روز از یک کار یا یک رشته تحصیلی یا از یک فعالیت هنری به فعالیت یا کار یا حرفه دیگر می روند و فعالیت قبلی خود را رها می‌کنند و این نوع عملکرد آن قدر مشهود است که همه نزدیکان فرد از آن آگاه هستند.
نمونه‌های این تنوع‌طلبی را در عوض کردن رشته تحصیلی دانشگاهی، تعویض و به روز کردن بیش از حد تلفن‌همراه و لوازم منزل، تغییر دکوراسیون دایمی، عوض کردن مداوم شغل و سرگرمی‌ها و ... می‌توان مشاهده کرد. بین افرادی که بیان شد، می‌توان کسانی را پیدا کرد که اقیانوسی از اطلاعات دارند و عمق این اقیانوس بسیار کم است یعنی وقتی برای شما از یک کار یا یک هنر و ... صحبت می‌کنند، خیلی زود اطلاعات‌شان تمام می‌شود و کمتر می‌توانند برای شما در یک رشته خاص و به صورت انبوه اطلاعات بدهند. در ادامه، نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
چرا انسان‌های تنوع‌طلب آشفته می‌شوند؟
به نظر می‌رسد بسیاری از افراد به دلیل وجود چندین نوع فکر به طور همزمان در مغزشان، در رفتار هم این تنوع را نشان می‌دهند. بسیاری از مردم احساس می‌کنند که همزمان فکر کردن به چند موضوع هنر است، در حالی که این نوع فکر کردن در نهایت به پرش افکار و ثبات نداشتن فکر می‌انجامد. یکی از استادان در جلسه ای به دانشجویان می گفت که وقتی من در حال تدریس هستم، به طرح‌های پژوهشی فکر می‌کنم و در خیلی از مواقع حتی پروپوزال آن‌ها را هم مرور می‌کنم. این نوع نگرش راجع به افکار و فکر کردن، مقدمه ای برای کم شدن کیفیت آن کار خواهد شد. عوامل زیادی به این تنوع طلبی منجر خواهد شد ، از جمله یکی از این موارد، استرس سبک زندگی تیپ شخصیتی A است. بی قراری، اضطراب، هیجان زیاد، نداشتن تحمل و صبر در امور ، تمایل سریع برای رسیدن به نتیجه در کار و ... از عواملی هستند که افراد را به تنوع‌طلبی آشفته هدایت می‌کنند.
رابطه بین بی‌قراری و تنوع‌طلبی آشفته
برخی افراد به دلیل این‌که بی‌قراری زیادی دارند، تنوع‌طلب می‌شوند. به عبارت دیگر، چنین افرادی به این دلیل تنوع‌طلبی آشفته را در رفتار نشان می‌دهند که توان تمرکز و انجام یک کار را برای مدت طولانی ندارند. کم صبر بودن و احساس خوشایند و لذت بردن از انجام امور در این آدم‌ها کمتر مشاهده می‌شود. تحمل و ثبات در انجام کار در آن‌ها دیده نمی‌شود. همین که این آدم‌ها فکر می‌کنند مثلا سه هفته، یک ماه یا چند سال باید یک کار را انجام دهند، به قول خودشان کلافه می‌شوند. هر چیزی که برایشان حالت یکنواختی داشته باشد، خسته کننده است. به نظر می‌رسد انجام یک عمل به صورت تکراری مثلا در یک دهه یا دو دهه و در سال‌های متمادی خسته کننده است و شاید تنوع لازم باشد ولی برای یک ماه یا چند هفته خیلی تنوع‌طلبی است.
13 توصیه برای درمان تنوع‌طلبی آشفته
- از انجام دو کار به صورت همزمان خودداری کنید و به کیفیت کارها بیندیشید نه کمیت آن‌ها.
- با دیگران به آرامی و با متانت صحبت کنید و وقتی در حسینکسی برای شما حرف می‌زند، همچنان ادامه افکار شخصی خود را دنبال نکنید.
- حرف دیگران را قطع نکنید به ویژه وقتی دیگران حرف می‌زنند، آن‌ها را وادار نکنید که زود سخن خود را مطرح کنند.
- سعی کنید فعالیت‌های خود را در زمان متعادل و معمول برنامه‌ریزی کنید و فکر نکنید که کارها باید همین حالا و سریع انجام شود.
- هر روز به یاد آورید که زندگی یک فرایند طولانی است و لزومی ندارد همه برنامه‌ها در زمان تعیین شده به پایان برسند.
- سعی کنید صبح‌ها زود بیدار شوید، سپس در کمال آرامش چای بخورید، چند صفحه روزنامه بخوانید و دقایق اولیه روز را به آرامی سپری کنید.
- با افرادی که برای همه کارهایشان عجله دارند و همیشه در آخرین لحظه می‌رسند، مسابقه نگذارید. با افرادی همراه شوید که عجله در کارهایشان دیده نمی‌شود و با خونسردی، کارهایشان را انجام می‌دهند.
- روزی چند دقیقه به یادآوری رویدادهای شیرین و خیلی دور بپردازید؛ از جمله آلبوم عکس‌‌های خانوادگی و دوستان را ورق بزنید.
- کمتر خودتان را با دیگران مقایسه و رقابت را از تمام صحنه‌های زندگی خود خارج کنید و از قضاوت‌های بی‌فایده بپرهیزید.
- ساعت زنگ‌‌داری را تهیه کنید که با ملایمت شما را از خواب بیدار کند و هنگام بیدار شدن از خواب، به آرامی حرکت کنید و خمیازه بکشید.
- چند دقیقه قبل از خواب اعمال روزانه خود را مرور کنید و از بازده کار خود حتی کم، لذت ببرید.
- با دیگران، درباره موضوع‌هایی که می‌دانید نظرهای متفاوتی با آن‌ها دارید، بیش از حد بحث نکنید و وقتی دیگران انتظار شما رابرآورده نمی‌کنند، نگران نشوید اما به دلایل این ناتوانی فکر کنید.
- به همسر و فرزندان خود بگویید که آن‌ها را دوست دارید و دوستی‌هایتان را عمیق‌تر کنید. این راهکار تاثیر زیادی بر مدیریت تنوع‌طلبی آشفته خواهد داشت.
نویسنده : زهرا متقی‌شکیب | کارشناس‌ارشد روان شناسی
اصولا تنوع‌بخشی یکی از اصول مفید در زندگی بشر است. این اصل از تکراری‌شدن بعضی از امور جلوگیری می‌کند که اگر منطقی و با توجه به شرایط کار، امکانات مالی و همچنین موقعیت‌های مختلف باشد، از نظرروان‌شناسی مورد تایید است. اما اکنون نوعی از تنوع‌طلبی بین مردم به ویژه جوانان رایج شده که نه تنها موجب افزایش کیفیت در زندگی نمی‌شود بلکه باعث افزایش استرس و اضطراب در آن‌ها خواهد شد. منظور از این نوع تنوع‌طلبی آن است که افراد در کار خود و همچنین ابعاد خصوصی زندگی یا تحصیلی، ثبات و ایستایی خاصی ندارند و هر روز از یک کار یا یک رشته تحصیلی یا از یک فعالیت هنری به فعالیت یا کار یا حرفه دیگر می روند و فعالیت قبلی خود را رها می‌کنند و این نوع عملکرد آن قدر مشهود است که همه نزدیکان فرد از آن آگاه هستند.
نمونه‌های این تنوع‌طلبی را در عوض کردن رشته تحصیلی دانشگاهی، تعویض و به روز کردن بیش از حد تلفن‌همراه و لوازم منزل، تغییر دکوراسیون دایمی، عوض کردن مداوم شغل و سرگرمی‌ها و ... می‌توان مشاهده کرد. بین افرادی که بیان شد، می‌توان کسانی را پیدا کرد که اقیانوسی از اطلاعات دارند و عمق این اقیانوس بسیار کم است یعنی وقتی برای شما از یک کار یا یک هنر و ... صحبت می‌کنند، خیلی زود اطلاعات‌شان تمام می‌شود و کمتر می‌توانند برای شما در یک رشته خاص و به صورت انبوه اطلاعات بدهند. در ادامه، نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
چرا انسان‌های تنوع‌طلب آشفته می‌شوند؟
به نظر می‌رسد بسیاری از افراد به دلیل وجود چندین نوع فکر به طور همزمان در مغزشان، در رفتار هم این تنوع را نشان می‌دهند. بسیاری از مردم احساس می‌کنند که همزمان فکر کردن به چند موضوع هنر است، در حالی که این نوع فکر کردن در نهایت به پرش افکار و ثبات نداشتن فکر می‌انجامد. یکی از استادان در جلسه ای به دانشجویان می گفت که وقتی من در حال تدریس هستم، به طرح‌های پژوهشی فکر می‌کنم و در خیلی از مواقع حتی پروپوزال آن‌ها را هم مرور می‌کنم. این نوع نگرش راجع به افکار و فکر کردن، مقدمه ای برای کم شدن کیفیت آن کار خواهد شد. عوامل زیادی به این تنوع طلبی منجر خواهد شد ، از جمله یکی از این موارد، استرس سبک زندگی تیپ شخصیتی A است. بی قراری، اضطراب، هیجان زیاد، نداشتن تحمل و صبر در امور ، تمایل سریع برای رسیدن به نتیجه در کار و ... از عواملی هستند که افراد را به تنوع‌طلبی آشفته هدایت می‌کنند.
رابطه بین بی‌قراری و تنوع‌طلبی آشفته
برخی افراد به دلیل این‌که بی‌قراری زیادی دارند، تنوع‌طلب می‌شوند. به عبارت دیگر، چنین افرادی به این دلیل تنوع‌طلبی آشفته را در رفتار نشان می‌دهند که توان تمرکز و انجام یک کار را برای مدت طولانی ندارند. کم صبر بودن و احساس خوشایند و لذت بردن از انجام امور در این آدم‌ها کمتر مشاهده می‌شود. تحمل و ثبات در انجام کار در آن‌ها دیده نمی‌شود. همین که این آدم‌ها فکر می‌کنند مثلا سه هفته، یک ماه یا چند سال باید یک کار را انجام دهند، به قول خودشان کلافه می‌شوند. هر چیزی که برایشان حالت یکنواختی داشته باشد، خسته کننده است. به نظر می‌رسد انجام یک عمل به صورت تکراری مثلا در یک دهه یا دو دهه و در سال‌های متمادی خسته کننده است و شاید تنوع لازم باشد ولی برای یک ماه یا چند هفته خیلی تنوع‌طلبی است.
13 توصیه برای درمان تنوع‌طلبی آشفته
- از انجام دو کار به صورت همزمان خودداری کنید و به کیفیت کارها بیندیشید نه کمیت آن‌ها.
- با دیگران به آرامی و با متانت صحبت کنید و وقتی در حسینکسی برای شما حرف می‌زند، همچنان ادامه افکار شخصی خود را دنبال نکنید.
- حرف دیگران را قطع نکنید به ویژه وقتی دیگران حرف می‌زنند، آن‌ها را وادار نکنید که زود سخن خود را مطرح کنند.
- سعی کنید فعالیت‌های خود را در زمان متعادل و معمول برنامه‌ریزی کنید و فکر نکنید که کارها باید همین حالا و سریع انجام شود.
- هر روز به یاد آورید که زندگی یک فرایند طولانی است و لزومی ندارد همه برنامه‌ها در زمان تعیین شده به پایان برسند.
- سعی کنید صبح‌ها زود بیدار شوید، سپس در کمال آرامش چای بخورید، چند صفحه روزنامه بخوانید و دقایق اولیه روز را به آرامی سپری کنید.
- با افرادی که برای همه کارهایشان عجله دارند و همیشه در آخرین لحظه می‌رسند، مسابقه نگذارید. با افرادی همراه شوید که عجله در کارهایشان دیده نمی‌شود و با خونسردی، کارهایشان را انجام می‌دهند.
- روزی چند دقیقه به یادآوری رویدادهای شیرین و خیلی دور بپردازید؛ از جمله آلبوم عکس‌‌های خانوادگی و دوستان را ورق بزنید.
- کمتر خودتان را با دیگران مقایسه و رقابت را از تمام صحنه‌های زندگی خود خارج کنید و از قضاوت‌های بی‌فایده بپرهیزید.
- ساعت زنگ‌‌داری را تهیه کنید که با ملایمت شما را از خواب بیدار کند و هنگام بیدار شدن از خواب، به آرامی حرکت کنید و خمیازه بکشید.
- چند دقیقه قبل از خواب اعمال روزانه خود را مرور کنید و از بازده کار خود حتی کم، لذت ببرید.
- با دیگران، درباره موضوع‌هایی که می‌دانید نظرهای متفاوتی با آن‌ها دارید، بیش از حد بحث نکنید و وقتی دیگران انتظار شما رابرآورده نمی‌کنند، نگران نشوید اما به دلایل این ناتوانی فکر کنید.
- به همسر و فرزندان خود بگویید که آن‌ها را دوست دارید و دوستی‌هایتان را عمیق‌تر کنید. این راهکار تاثیر زیادی بر مدیریت تنوع‌طلبی آشفته خواهد داشت.
نویسنده : زهرا متقی‌شکیب | کارشناس‌ارشد روان شناسی