آداب و رسوم ازدواج در اصفهان
در قدیم مراسم عروسی در استان اصفهان با آداب و شکوه خاصی برگزار می‌شده که به مرور زمان، بخش عمده‌ای از مراحل آن تحت تاثیر زندگی مدرن شهری قرار گرفته و به فراموشی سپرده شده است. البته هنوز هم در بیشتر روستاهای استان، برگزاری این مراسم تا حدودی به شکل سابق صورت می‌گیرد که دانستن چگونگی برگزاری این مراسم خالی از لطف نیست.
خواستگاری
آغاز مراسم عروسی معمولا با خواستگاری است. بدین ترتیب که چند تن از زنان خانواده مرد جوان به خانه دختر می‌روند و از دختر خواستگاری می‌کنند. مادر مسئله را با پدر در میان می‌گذارد و اگر پدر موافقت کرد، روز دیگر از خواستگاران با چای و شیرینی پذیرایی می‌شود. در این صورت، به دختر عنوان عروس داده می‌شود و او را به خواستگاران و اقوام خانواده داماد معرفی می‌کنند و یک کله قند، به رسم شیرینیِ قبولیِ خواستگاری، به خانواده داماد هدیه می‌شود.
اگر والدین دختر موافقت خود را اعلام نمایند . داماد در شبى خوش یمن خوانچه به خانه عروس مى‌فرستد. این خوانچه از شیرینی، یك جلد قرآن، آئینه، سبزی، شربت، حنا، هل، میخك، دارچین، نمك، كندر، تخم مرغ، شانه، اسفند و ابریشم هفت رنگ تشکیل است. این شكل از مراسم بیشتر در جندق مشاهده مى‌شود. هنگام بردن خوانچه كسى پیشاپیش گروه قصیده‌اى در مدح ائمه اطهار مى‌خواند و بقیه صلوات مى‌فرستند. و وارد خانه عروس مى‌شوند.
پس از مذاکرات طولانی بین نماینده و پدر داماد، شرایط و زمان عقد تعیین می‌شود. مادر عروس، همان روز، خدمتکاری به خانه داماد می‌فرستد که اندازه تاقچه‌ها و پنجره‌ها را برای دوختن پرده و اندازه اتاق‌ها را برای خرید قالی بگیرد. زنان خانواده برای روز خیاطی لباس عروس دعوت می‌شوند. در روز موعود، دو یا سه زن از خانواده داماد که اهل خیاطی هستند، به خانه عروس می‌روند و سه یا چهار نوع پارچه همراه می‌برند. پس از آن که اندازه لباس عروس تعیین شد، خیاطی آغاز می‌شود. آخر کار، نقل بر سر عروس و لباس او ریخته می‌شود و لباس‌های نیمدوز را به مادر می‌دهند تا دوخت آنها را تمام کند.
مراسم عقد
روز عقد کنان، هر دو خانواده مقدمات کار را فراهم می‌کنند. پدر داماد مقداری نقل و نبات می‌خرد و آن را برای مصرف در جشن عروسی به پدر عروس هدیه می‌دهد. به علاوه، دعوتنامه‌هایی برای مهمانان و برای دو نفر عاقد فرستاده می‌شود. مادران عروس و داماد هم مهمان‌هایی را دعوت می‌کنند.
روز عقدکنان، مهمانان و شهود در خانه عروس جمع می‌شوند فقط عاقد به قسمت زنانه هدایت می‌شود، یعنی او را به آستانه اتاقی می‌برند که در آن، عروس با مهمانان زن پشت دیواری از قند و شیرینی قرار دارند. عاقد چندین مرتبه بدون اینکه به داخل اتاق نگاه کند، با صدای بلند از عروس می‌پرسد که آیا موافق شرایط عقد هست یا نه؟ و عروس برحسب آداب و رسوم معمول، پس از سه بار تکرار سئوال، جواب «بلی» می‌دهد. به محض این که کلمه «بلی» ادا شد، هیجان و شادی مهمانان را فرا می‌گیرد، دست می‌زنند و به رقص و پایکوبی می‌پردازند. عاقد به قسمت مردانه برمی‌گردد و صیغه عقد را جاری می‌کند. آن وقت، عقدنامه را میرزا در دو نسخه به خطی جلی می‌نویسد و سپس عاقد و میرزا و کسان، دوستان و شهود آن را امضاء و مهر می‌کنند. در این مراسم زنى با سوزن خیاطى ابریشم هفت رنگ را به سر عروس و داماد مى‌كشد یعنى آنها را به هم مى‌دوزد تا پیوند آنها ابدى شود .
صبح روز بعد دو مرد و دو زن از بستگان عروس و داماد مردم را براى صرف چاى و شیرینى دعوت مى‌كنند. به این رسم طلبون مى‌گویند. در این مجلس یك زن خوش‌شانس حلقه‌اى به دست عروس و كفشى به پاى او مى‌كند. سه روز بعد مجلس سیمان عروس برگزار مى‌شود كه مردها در خانه داماد و زن‌ها درخانه عروس جمع مى‌شوند.
مراسم عروسی
مراسم زفاف و بردن عروس سه چهار روز بعد از عقد یا چند ماه بعد اتفاق می‌افتد. یك هفته پیش از آن مراسم رخت برون و یك روز پیش مراسم آرایش عروس برگزار مى‌شود. سپس عروس را به حمام مى‌برند و حنابندان انجام مى‌شود. همین مراسم به طور جداگانه براى داماد برگزار مى‌شود. سپس همه به خانه عروس مى‌روند و داماد یكى دو ساعت كنار عروس مى‌نشیند و زن‌ها براى دیدن عروس مى‌آیند. سپس داماد به خانه مى‌رود تا مقدمات را فراهم كنند. اواخر شب داماد و عده‌اى از مدعوین به خانه عروس رفته تا عروس را بیاورند. این مراسم با دایره دمبك و غزل خوانى برگزار مى‌شود. عروس را از زیر قرآن رد مى‌كنند و زنى آئینه بزرگى روبه روى صورت عروس مى‌گیرد.
عروس از پدر و مادر خود خداحافظى مى‌كند و مردها با قصیده و غزل خوانى از جلو و زن‌ها با گفتن هولولو و شاباش از عقب به سمت خانه داماد به راه مى‌افتند. مقابل خانه داماد عروس مى‌ایستد تا داماد پاانداز را تقدیم كند. سپس داماد چند انار یا سیب به سمت عروس پرت مى‌كند. جلو در خانه داماد عروس را در آغوش مى‌گیرد و به حجله مى‌برد. دایى یا عموى عروس وارد حجله مى‌شود و سوره الرحمن تلاوت مى‌كند و سر عروس و داماد را به هم مى‌زند تا خجالت آنها بریزد. جمعیت متفرق مى‌شوند. داماد و عروس باید با آفتابه لگن پاى یكدیگر را بشویند. داماد این آب را به چهارگوشه خانه مى‌ریزد. روز بعد والدین عروس ناهار مى‌فرستند و اقوام هدیه اى به نام در حجلگى مى‌برند.
خواستگاری
آغاز مراسم عروسی معمولا با خواستگاری است. بدین ترتیب که چند تن از زنان خانواده مرد جوان به خانه دختر می‌روند و از دختر خواستگاری می‌کنند. مادر مسئله را با پدر در میان می‌گذارد و اگر پدر موافقت کرد، روز دیگر از خواستگاران با چای و شیرینی پذیرایی می‌شود. در این صورت، به دختر عنوان عروس داده می‌شود و او را به خواستگاران و اقوام خانواده داماد معرفی می‌کنند و یک کله قند، به رسم شیرینیِ قبولیِ خواستگاری، به خانواده داماد هدیه می‌شود.
اگر والدین دختر موافقت خود را اعلام نمایند . داماد در شبى خوش یمن خوانچه به خانه عروس مى‌فرستد. این خوانچه از شیرینی، یك جلد قرآن، آئینه، سبزی، شربت، حنا، هل، میخك، دارچین، نمك، كندر، تخم مرغ، شانه، اسفند و ابریشم هفت رنگ تشکیل است. این شكل از مراسم بیشتر در جندق مشاهده مى‌شود. هنگام بردن خوانچه كسى پیشاپیش گروه قصیده‌اى در مدح ائمه اطهار مى‌خواند و بقیه صلوات مى‌فرستند. و وارد خانه عروس مى‌شوند.
پس از مذاکرات طولانی بین نماینده و پدر داماد، شرایط و زمان عقد تعیین می‌شود. مادر عروس، همان روز، خدمتکاری به خانه داماد می‌فرستد که اندازه تاقچه‌ها و پنجره‌ها را برای دوختن پرده و اندازه اتاق‌ها را برای خرید قالی بگیرد. زنان خانواده برای روز خیاطی لباس عروس دعوت می‌شوند. در روز موعود، دو یا سه زن از خانواده داماد که اهل خیاطی هستند، به خانه عروس می‌روند و سه یا چهار نوع پارچه همراه می‌برند. پس از آن که اندازه لباس عروس تعیین شد، خیاطی آغاز می‌شود. آخر کار، نقل بر سر عروس و لباس او ریخته می‌شود و لباس‌های نیمدوز را به مادر می‌دهند تا دوخت آنها را تمام کند.
مراسم عقد
روز عقد کنان، هر دو خانواده مقدمات کار را فراهم می‌کنند. پدر داماد مقداری نقل و نبات می‌خرد و آن را برای مصرف در جشن عروسی به پدر عروس هدیه می‌دهد. به علاوه، دعوتنامه‌هایی برای مهمانان و برای دو نفر عاقد فرستاده می‌شود. مادران عروس و داماد هم مهمان‌هایی را دعوت می‌کنند.
روز عقدکنان، مهمانان و شهود در خانه عروس جمع می‌شوند فقط عاقد به قسمت زنانه هدایت می‌شود، یعنی او را به آستانه اتاقی می‌برند که در آن، عروس با مهمانان زن پشت دیواری از قند و شیرینی قرار دارند. عاقد چندین مرتبه بدون اینکه به داخل اتاق نگاه کند، با صدای بلند از عروس می‌پرسد که آیا موافق شرایط عقد هست یا نه؟ و عروس برحسب آداب و رسوم معمول، پس از سه بار تکرار سئوال، جواب «بلی» می‌دهد. به محض این که کلمه «بلی» ادا شد، هیجان و شادی مهمانان را فرا می‌گیرد، دست می‌زنند و به رقص و پایکوبی می‌پردازند. عاقد به قسمت مردانه برمی‌گردد و صیغه عقد را جاری می‌کند. آن وقت، عقدنامه را میرزا در دو نسخه به خطی جلی می‌نویسد و سپس عاقد و میرزا و کسان، دوستان و شهود آن را امضاء و مهر می‌کنند. در این مراسم زنى با سوزن خیاطى ابریشم هفت رنگ را به سر عروس و داماد مى‌كشد یعنى آنها را به هم مى‌دوزد تا پیوند آنها ابدى شود .
صبح روز بعد دو مرد و دو زن از بستگان عروس و داماد مردم را براى صرف چاى و شیرینى دعوت مى‌كنند. به این رسم طلبون مى‌گویند. در این مجلس یك زن خوش‌شانس حلقه‌اى به دست عروس و كفشى به پاى او مى‌كند. سه روز بعد مجلس سیمان عروس برگزار مى‌شود كه مردها در خانه داماد و زن‌ها درخانه عروس جمع مى‌شوند.
مراسم عروسی
مراسم زفاف و بردن عروس سه چهار روز بعد از عقد یا چند ماه بعد اتفاق می‌افتد. یك هفته پیش از آن مراسم رخت برون و یك روز پیش مراسم آرایش عروس برگزار مى‌شود. سپس عروس را به حمام مى‌برند و حنابندان انجام مى‌شود. همین مراسم به طور جداگانه براى داماد برگزار مى‌شود. سپس همه به خانه عروس مى‌روند و داماد یكى دو ساعت كنار عروس مى‌نشیند و زن‌ها براى دیدن عروس مى‌آیند. سپس داماد به خانه مى‌رود تا مقدمات را فراهم كنند. اواخر شب داماد و عده‌اى از مدعوین به خانه عروس رفته تا عروس را بیاورند. این مراسم با دایره دمبك و غزل خوانى برگزار مى‌شود. عروس را از زیر قرآن رد مى‌كنند و زنى آئینه بزرگى روبه روى صورت عروس مى‌گیرد.
عروس از پدر و مادر خود خداحافظى مى‌كند و مردها با قصیده و غزل خوانى از جلو و زن‌ها با گفتن هولولو و شاباش از عقب به سمت خانه داماد به راه مى‌افتند. مقابل خانه داماد عروس مى‌ایستد تا داماد پاانداز را تقدیم كند. سپس داماد چند انار یا سیب به سمت عروس پرت مى‌كند. جلو در خانه داماد عروس را در آغوش مى‌گیرد و به حجله مى‌برد. دایى یا عموى عروس وارد حجله مى‌شود و سوره الرحمن تلاوت مى‌كند و سر عروس و داماد را به هم مى‌زند تا خجالت آنها بریزد. جمعیت متفرق مى‌شوند. داماد و عروس باید با آفتابه لگن پاى یكدیگر را بشویند. داماد این آب را به چهارگوشه خانه مى‌ریزد. روز بعد والدین عروس ناهار مى‌فرستند و اقوام هدیه اى به نام در حجلگى مى‌برند.